Podsumowanie 2014 r. na Żuławskiej Kolei Dojazdowej
Połowa grudnia to doskonała okazja do podsumowania mijającego roku na Żuławskiej Kolei Dojazdowej. Obfitował on w wiele ciekawych zdarzeń, zaś ocenę, czy zaliczyć go do pozytywnych, czy negatywnych w najnowszych dziejach kolei wąskotorowej na Żuławach pozostawmy historii. Przegląd wydarzeń związanych z działalnością Pomorskiego Towarzystwa Miłośników Kolei Żelaznych zaprezentujemy chronologicznie. Początek roku 2014 najaktywniejsi członkowie spędzili po raz kolejny na pokładzie wąskotorowego pociągu! Po raz drugi dla zamkniętej grupy turystycznej zorganizowaliśmy przejazd sylwestrowo-noworoczny, w czasie którego należący do Towarzystwa wagon motorowy zmienił się w restauracyjno-taneczny.
Stacja w Nowym Dworze Gdańskim – zaplecze techniczne i administracyjne naszej kolei, fot. A. Florin
Zimowe miesiące były czasem wzmożonej biurokracji. Po ponad roku negocjacji, w lutym br. z przedstawicielami Towarzystwa zarząd powiatu nowodworskiego zdecydował się przedłużyć obowiązującą od 21 czerwca 2004 r. umowę operatorską, dzięki czemu uzyskaliśmy tytuł prawny do dysponowania liniami Żuławskiej Kolei Dojazdowej aż do 31 grudnia 2023. „Odblokowało” to możliwość startu w wielu konkursach i programach dotacyjnych, które wymagają przynajmniej pięcioletniego okresu trwałości zrealizowanego zadania.
Rybina – most obrotowy z 1906 r., fot. K. Sykała
Pierwszym projektem, który został zakończony sukcesem było pozyskanie dotacji Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na ekspertyzę techniczną wraz z elementami projektu budowlanego mostu obrotowego z 1906 r.
Jeden z pociągów specjalnych w trudnych warunkach terenowych fot. K. Polewski
Przedwiośnie było dla naszej kolei wąskotorowej okresem bardzo trudnym. Kontrowersyjna decyzja władz samorządowych dotycząca sprzedaży części linii kolejowych na złom spotkała się z silną kontrreakcją środowisk lokalnych oraz miłośników techniki z kraju i zagranicy. Wbrew oczekiwaniom części lokalnych polityków, linia Nowy Dwór Gdański – Tuja – Ostaszewo (czynna na odcinku 7 km, kolejne 7 km do udrożnienia) została objęta ochroną konserwatorską, co uchroniło ją od rozbiórki. Rozebrano ostatecznie odcinki Ostaszewo – Nowa Cerkiew oraz Nowy Dwór Gdański – Kmiecin Szkoła i Solnica – Rakowiska.
Odcinek Nowy Dwór Gdański – Kmiecin (maj 2014), fot. K. Sykała
W ramach zorganizowanego w marcu 2014 „Pożegnania Tui” (które pożegnaniem jednak nie było) Pomorskie Towarzystwo Miłośników Kolei Żelaznych przygotowało ogólnodostępną imprezę z „fotostopami”, w której wzięły udział praktycznie wszystkie zestawienia składów typowe dla żuławskiego krajobrazu w schyłkowym okresie eksploatacji kolei przez PKP.
Lxd2-315 z poc. specjalnym zbliża się do Orłówka, fot. A. Florin
Podstawowym segmentem naszej działalności są kolejowe przewozy pasażerskie realizowane według rozkładu jazdy na liniach Tuja – Nowy Dwór Gdański, Prawy Brzeg Wisły – Stegna Gdańska – Sztutowo i Stegna Gdańska – Nowy Dwór Gdański. Wliczając odcinek Tuja – Lubieszewo dostępny dla lekkich pojazdów pomocniczych, nasza sieć liczy 37 km długości.
MBxd2-212 z poc. do Nowego Dworu Gdańskiego w Rybinie, fot. K. Sykała
W 2014 roku kursowaliśmy w czasie długiego weekendu majowego (3 dni), w święto Bożego Ciała (1 dzień) oraz w okresie letnich wakacji szkolnych (64 dni). Ponadto uruchamialiśmy dodatkowe pociągi podmiejskie w okresie 31 października – 2 listopada (3 dni). W tym czasie przewieźliśmy 43 105 pasażerów, co stanowi wzrost do poprzedniego roku o ok. 3 000 osób. Coraz większą popularnością cieszą się również przejazdy na zamówienie – w 2014 było ponad dwadzieścia takich pociągów, zamówienia płynęły nie tylko z Polski, ale również Holandii i Niemiec. Większość była połączona ze zwiedzaniem położonych na trasie przejazdu zabytków w Cyganku i pokazem mostu obrotowego.
Przesiadka w Nowym Dworze Gdańskim: MBxd2-212 przyjechał jako poc. z Tui, obok Lxd2-294 gotowa do odjazdu z poc. do Prawego Brzegu Wisły, fot. D. Wenta
Po raz drugi przygotowaliśmy pociągi na „Lato z Radiem”, które cieszą się coraz większą popularnością. Z jednej strony zapewniliśmy dojazd na imprezę (i powrót) mieszkańcom Nowego Dworu Gdańskiego, z drugiej z pociągów korzystali również wczasowicze podróżujący między Stegną, gdzie odbywał się koncert a Jantarem, Junoszynem i Sztutowem. Dzięki współpracy z policją nie było żadnych nieprzewidzianych incydentów mimo, że ostatni pociąg zjechał z trasy dopiero w środku nocy.
Pociąg dodatkowy z okazji „Lata z Radiem” w Sztutowie, fot. K. Sykała
Stale rozwijamy dostępność naszych usług – poza wprowadzonymi już w 2011 r. przenośnymi terminalami do sprzedaży biletów jako pierwsi spośród wąskotorowych przewoźników umożliwiliśmy korzystanie z biletów przez komórkę (aplikacja MOBILET). Uruchomiliśmy również nową stronę internetową www.kolejzulawska.pl przejrzyście i jasno informującą o naszej ofercie.
Pociąg ze Sztutowa do Jantara na stacji węzłowej Stegna Gdańska, fot. K. Sykała
Niestety pomimo deklaracji wsparcia „Pociągu na plażę” przez samorządy, nie udało się w 2014 r. uruchomić połączeń normalnotorowych Malbork – Nowy Dwór Gdański z przesiadką na wąskotorówkę. Z optymizmem patrzymy jednak na postępującą modernizację stacji Szymankowo licząc na to, że być może już wiosną 2015 roku powróci do nas pociąg z „wielkiego świata”.
Przejazd techniczny drezyną Wmd004, fot. P. Strzyżewski
Wszystkim działaniom towarzyszą praktycznie ciągłe prace utrzymaniowe, w jak co roku polegające przede wszystkim na bieżącej wymianie szyn i podkładów oraz naprawie nawierzchni na kilku przejazdach kolejowych.
Naprawa przejazdu w ul. Bursztynowej niedaleko stacji Jantar, fot. K. Sykała
Korzystając ze wsparcia licznych wolontariuszy, głównie z Trójmiasta i okolic kilka razy zorganizowaliśmy akcje „odkrzaczania”, które na żyznych Żuławach trzeba przeprowadzać praktycznie co roku. Dzięki zaangażowaniu kilku najaktywniejszych członków i sympatyków PTMKŻ udało się udrożnić linię Nowy Dwór Gd. – Ostaszewo aż do przejazdu w Lubieszewie (skrzyżowanie z drogą Nowy Staw – Lubieszewo).
Tuż przy drodze Nowy Staw – Lubieszewo, fot. D. Wenta
Równolegle do prowadzonych przewozów osobowych, poszerzamy ofertę kulturalną. Przykładami współpracy z lokalną społecznością były m.in. Dni Edukacji Kulturalnej w Ostaszewie, gdzie promowaliśmy naszą działalność poprzez kursy drezyną ręczną.
Drezyna ręczna PTMKŻ na stacji w Ostaszewie była jedną z atrakcji Dni Edukacji Kulturalnej, fot. K. Sykała
W ramach „Nocy Muzeów” w maju 2014 nasza stacja stała się tłem do rekonstrukcji wydarzeń z 1945 r., gdy na zalane Żuławy przyjechali pierwsi pionierzy. W wielkiej rekonstrukcji wzięli udział licznie mieszkańcy Nowego Dworu Gdańskiego. Włączyliśmy się również we wrześniowe Europejskie Dni Dziedzictwa, w czasie których zapewnialiśmy zwiedzanie Żuław (i ich atrakcji!) wzdłuż trasy Nowy Dwór Gdański – Stegna. Pociąg zatrzymywał się w Cyganku, Tujsku, Rybinie i Stegnie, gdzie regionaliści oprowadzali pasażerów po mało znanych a bardzo cennych kulturowo zabytkach tej części Pomorza.
Osadnicy żuławscy na stacji w Nowym Dworze Gdańskim, fot. G. Fey
Pomorskie Towarzystwo Miłośników Kolei Żelaznych bierze czynny udział w propagowaniu turystyki kolejowej. Nasi członkowie wygłosili wykłady m.in. w Żuławskim Parku Historycznym (spotkanie w ramach cyklu poświęconego historii Żuław). Wąskotorowych akcentów nie zabrakło podczas wykładu o transporcie Wolnego Miasta Gdańska o którym opowiadał nasz „dyżurny” historyk Grzegorz Fey. Ponadto wraz z województwem pomorskim (wspólne stoisko) prezentowaliśmy walory żuławskiej wąskotorówki na Dniach Meklemburgii w Niemczech! Po obchodach regionalnego święta, na którym gościł sam premier Meklemburgii, złożyliśmy wizytę na partnerskiej kolejce wąskotorowej Molli, z którą planujemy rozwijać współpracę.
Po pracowitym, a w tym roku również upalnym sezonie udało się sfinalizować przewóz zakupionych od PKP S.A. wagonów towarowych węglarek. We wrześniu 3 pojazdy typu 69W trafiły na stację w Nowym Dworze Gdańskim z Mławskiej Kolei Dojazdowej. Pierwsza z nich przechodzi aktualnie renowację, docelowo wszystkie staną się czynnymi eksponatami włączanymi do pociągów specjalnych, a w razie potrzeby wykorzystywane będą również do prac gospodarczych.
Rozładunek węglarek w Nowy Dworze Gdańskim, fot. K. Sykała
Udało się również uzgodnić z władzami gminy Nowy Dwór Gdański dzierżawę wagonu motorowego MBxd2-304, który ze względu na pat decyzyjny stał w hali lokomotywowni „uziemiony” od 2009 r., a w praktyce od 2004 r., czyli od chwili ściągnięcia do Nowego Dworu z Dóbr Nowogardzkich. Jest on w trakcie przygotowywania do ruchu, a premierę nowego pojazdu trakcyjnego zaplanowaliśmy na wiosnę 2015 r.
Dwie „motorówki” na stacji w Nowym Dworze Gdańskim, fot. K. Sykała
Powiat Nowodworski w ramach „Małych Projektów” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich uzyskał dofinansowanie na remont dachu nad dwoma z czterech stanowisk postojowo-naprawczych hali lokomotywowni. Przygotowania realizowane były w ścisłej współpracy z naszym Towarzystwem, a skutkiem działania jest zahamowanie degradacji najbardziej zniszczonego fragmentu dachu. Liczymy na dalszą współpracę przy pozyskiwaniu środków!
Lokomotywownia w Nowym Dworze Gdańskim, fot. P. Strzyżewski
Jesień to tradycyjnie impreza dla miłośników kolei i pociągi „na cmentarz”. Przejazd z fotostopami „Jesień na Żuławach” zgromadził kilkudziesięciu pasjonatów wąskotorówek.
Pociąg „Jesień na Żuławach” w Prawym Brzegu Wisły, fot. A. Florin
Popularność pociągów z okazji uroczystości Wszystkich Świętych przekroczyła w tym roku nasze oczekiwania. Łącznie na trasie Nowy Dwór Gdański – Nowy Dwór Gdański Cmentarz Komunalny przewieźliśmy 914 osób w ciągu trzech dni.
Lxd2-294 z pociągiem z Cmentarza do Nowego Dworu Gdańskiego, fot. P. Strzyżewski
Z połączeń skorzystało aż 10% mieszkańców Nowego Dworu Gdańskiego, co w przypadku peryferyjnego względem centrum położenia dworca kolejowego pozytywnie zaskakuje.
MBxd-212 oczekuje na podróżnych na przystanku Nowy Dwór Gdański Cmentarz, fot. P. Strzyżewski
Zbliżający się rok będzie rokiem wyzwań. Liczymy na wsparcie władz lokalnych i wojewódzkich. Pierwsze kroki w stronę rozwiązania problemów trapiących jedyną kolej wąskotorową w województwie pomorskim zostały już poczynione. Pozwala to nieco optymistyczniej spojrzeć w przyszłość, zwłaszcza w kontekście możliwości tkwiących w środkach perspektywy finansowej 2014-2020. Niezależnie od rozwoju zdarzeń zapraszamy wszystkich na naszą wąskotorówkę w 2015!